Εισαγωγή στα Αιθέρια Έλαια - Μέρος Β'

Πόσο καιρό υπάρχουν τα αιθέρια έλαια ;

Από την αρχή του πρώιμου πολιτισμού, τα αρωματικά φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί για τις ιαματικές τους ιδιότητες. Αιγυπτιακοί πάπυροι και κινέζικα χειρόγραφα περιγράφουν την ιατρική χρήση των αρωματικών φυτών, χιλιάδες χρόνια πριν.
Οι Αιγύπτιοι έδιναν μεγάλη αξία στα αρωματικά έλαια ενώ συμπεριέλαβαν 35 αλαβάστρινα βάζα με αρωματικά έλαια στον τάφο του βασιλιά Τουταγχαμών.
Ομοίως, οι Έλληνες απέδιδαν την εφεύρεση των αρωμάτων στους θεούς και πίστευαν ότι όλα τα αρωματικά φυτά είναι θεϊκής προέλευσης.
Επιπλέον, υπάρχουν πολλές αναφορές για αρωματικά, αλοιφές και θυμιάματα (όπως λιβάνι, μύρο, δενδρολίβανο κ.λπ.), σε Αγία Γραφή και Τορά.

Πώς τα αιθέρια έλαια επηρεάζουν τον εγκέφαλο ;

Το φράγμα αίματος-εγκεφάλου είναι ο μηχανισμός φιλτραρίσματος μεταξύ του κυκλοφορούντος αίματος και του εγκεφάλου που αποτρέπει ορισμένες βλαβερές ουσίες από το να φτάσουν στον εγκεφαλικό ιστό και το εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Μια κοινή παρανόηση είναι ότι όλα τα μικρά μόρια διασχίζουν το φράγμα αίματος-εγκεφάλου. Ωστόσο, ένα εκπληκτικό 98% των μικρομοριακών φαρμάκων δεν μπορούν να διασχίσουν το φράγμα αίματος-εγκεφάλου (Pardridge, 2009).
Ο Δρ William M. Pardridge, ένας ειδικός στον τομέα της έρευνας για τον φραγμό αίματος-εγκεφάλου, διαπίστωσε ότι «Η ανάπτυξη νέων φαρμάκων για τον εγκέφαλο δεν έχει συμβαδίσει με την πρόοδο στις μοριακές νευροεπιστήμες, επειδή η πλειοψηφία των νέων φαρμάκων που ανακαλύφθηκε δεν διασχίζουν το φράγμα αίματος-εγκεφάλου»(2003).
Η ικανότητα να διαπερνούν το φράγμα αίματος-εγκεφάλου είναι απαραίτητη για την ίαση των νόσων του εγκεφάλου και των διαταραχών. Χημικά συστατικά γνωστά ως σεσκιτερπένια - που βρίσκονται συνήθως σε αιθέρια έλαια, όπως το λιβάνι και το σανταλόξυλο - είναι γνωστό ότι μπορούν να διαπερνάνε το φράγμα αίματος-εγκεφάλου (Wang et al, 2012; Zhang et al, 2009). Ως εκ τούτου, τα σεσκιτερπένια μπορούν να αλληλεπιδρούν άμεσα με τα εγκεφαλικά κύτταρα και μπορούν να επηρεάσουν τον εγκέφαλο ιαματικά. Στην πραγματικότητα, τα σεσκιτερπένια είναι γνωστά για το ότι αλληλεπιδρούν με υποδοχείς νευροδιαβιβαστών, ειδικότερα με τους υποδοχείς της γλυκίνης, ντοπαμίνης και σεροτονίνης (Wang et al., 2012 Okugawa et al., 2000).

Ακόμη και εάν τα χημικά συστατικά ενός αιθέριου ελαίου δεν μπορούν να διασχίσουν το φράγμα αίματος-εγκεφάλου, το αιθέριο έλαιο μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο μέσω της ενεργοποίησης του οσφρητικού βολβού. Οι μυρωδιές και τα συναισθήματα επεξεργάζονται σε παρόμοιες δομές του εγκεφάλου που βρίσκονται στο μεταιχμιακό σύστημα (Pause et al., 2003).
Το μεταιχμιακό σύστημα (limbic system) είναι μια ομάδα σχετικών δομών (οσφρητικός βολβός, οσφρητική περιοχή, αμυγδαλή, ιππόκαμπος) του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την επεξεργασία συναισθημάτων, την μνήμη και την μυρωδιά.
Η αίσθηση της όσφρησης είναι μοναδική στο γεγονός ότι «Κανένα άλλο αισθητήριο σύστημα δεν κάνει αυτό το είδος της άμεσης και έντονης επαφή με τα νευρωνικά υποστρώματα των συναισθημάτων και της μνήμης, το οποίο ίσως εξηγεί γιατί οι αναμνήσεις που προκαλούνται από οσμές είναι ασυνήθιστα συναισθηματικά ισχυρές" (Herz, et al., 1996).

Επίσης, στο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου βρίσκεται ένας αδένας που ονομάζεται αμυγδαλή. Στη δεκαετία του 1980, ανακαλύφθηκε ότι η αμυγδαλή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αποθήκευση και στην απελευθέρωση του συναισθηματικού τραύματος (LeDoux, 2.003; LeDoux et al., 19888; Iwata et al, 1986; LeDoux et al, 1989). Ένας τρόπος για να υπάρξει διέγερση αυτού του αδένα είναι με το άρωμα ή με την αίσθηση της όσφρησης (Kadohisa, 2013).

Ως εκ τούτου, τα αιθέρια έλαια μπορούν να είναι ένα ισχυρό κλειδί για να βοηθήσουν στο ξεκλείδωμα και στην απελευθέρωση από το συναισθηματικό τραύμα.

Που οφείλεται ότι τα αιθέρια έλαια προσφέρουν τέτοια απίστευτα οφέλη ;

Τα οφέλη ενός αιθέριου ελαίου μπορούν να εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την ποικιλομορφία των χημικών συστατικών του αιθέριου ελαίου- και όχι μόνο από την ύπαρξη συγκεκριμένων συστατικών, αλλά και από την ποσότητα τους κατ'αναλογία προς άλλα συστατικά που υπάρχουν στο ίδιο το αιθέριο έλαιο.
Κάποια αιθέρια έλαια ίσως έχουν εκατοντάδες διαφορετικά χημικά συστατικά (Miguel, 2010; Sell, 2006). Πολλά από αυτά τα συστατικά δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί.
Αν και δεν είναι γνωστά όλα τα διαφορετικά συστατικά, τα περισσότερα από αυτά μπορούν να ομαδοποιηθούν σε λίγες διακριτές οικογένειες, όπου στην κάθε μία υπάρχουν ορισμένα κυρίαρχα χαρακτηριστικά, τα οποία θα δούμε σε επόμενη ανάρτηση.

Πώς εξάγονται τα αιθέρια έλαια ;

Υπάρχουν δύο τρόποι μέσω των οποίων εξάγονται καθαρό, ιαματικού βαθμού αιθέρια έλαια :

- Απόσταξη με ατμό

Για να καταλάβουμε το γιατί και το πώς η απόσταξη ατμού λειτουργεί, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε δύο βασικά χαρακτηριστικά που διέπουν τα αιθέρια έλαια:
Πρώτον, τα αιθέρια έλαια είναι πτητικά. Αυτό σημαίνει ότι εξατμίζονται εύκολα όταν εκτίθονται στον αέρα.
Δεύτερον, τα αιθέρια έλαια είναι υδρόφοβα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν αναμειγνύονται με το νερό

Η μέθοδος απόσταξης ατμού είναι η συνηθέστερη για την εξαγωγή αιθέριων ελαίων. Στην πραγματικότητα το 93% των αιθέριων ελαίων εκχυλίζονται με απόσταξη ατμού (Masango, 2005).
Σε αυτήν την μέθοδο, το φυτικό υλικό τοποθετείται σε ένα θάλαμο απόσταξης και στην συνέχεια ο ατμός (που παράγεται από νερό που βράζει σε άλλο θάλαμο) απελευθερώνεται στον πυθμένα του θαλάμου απόσταξης, όπου βρίσκεται το φυτικό υλικό.
Καθώς ο ατμός περνά μέσω του φυτικού υλικού, τόσο ο ατμός όσο και το αιθέριο έλαιο ανεβαίνουν προς την κορυφή (αυτό συμβαίνει επειδή τα αιθέρια έλαια είναι πτητικά).
Ο ατμός και το αιθέριο έλαιο κατευθύνονται σε άλλο θάλαμο όπου αφήνονται να ψυχθούν.
Δεδομένου ότι τα αιθέρια έλαια είναι υδρόφοβα, καθώς το μίγμα αιθέριο έλαιο / ατμός ψύχεται, τα αιθέρια έλαια ανεβαίνουν στην κορυφή του θαλάμου ενώ το νερό παραμένει στο κάτω μέρος.
Το αιθέριο έλαιο μπορεί στη συνέχεια εύκολα να διαχωριστεί από το νερό.

- Σύνθλιψη

Η κρύα σύνθλιψη, ή κρύα πίεση, είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται πιο συχνά για την εξαγωγή αιθέριων ελαίων από εσπεριδοειδή.
Μηχανική πίεση χρησιμοποιείται για να "πιέσει" τα έλαια να βγουν από το φυτικό υλικό, τις περισσότερες φορές από τον φλοιό ή την φλούδα.